معرفی سبک استراتژيک در بازی های ویدیویی: اول تفکر، بعد حرکت

در طی سال‌های نه چندان طولانی که از عمر صنعت ویدیوگیم می‌گذرد، سبک‌های بسیار به وجود آمده و تعدادی از آن‌ها نیز به دست فراموشی سپرده شده‌اند. اما سبک استراتژیک از دوران تولدش تا به امروز طرفداران پر و پاقرص بسیاری دارد. با تیلنو و معرفی این سبک همراه شوید.

در دنیای ویدیوگیم و به خصوص طی نسل‌های هفتم و هشتم بازی‌های ویدیویی، بازی‌ها و آثار نسبتا کمی پیدا می‌شوند که بازیکنان را برای موفقیت تشویق به تفکر و استفاده از استراتژی‌های مختلف کنند، حواس آن‌ها را به منابعی که در دست دارند جمع کنند و به المان شانس تکیه نکنند. تمامی مواردی که گفته شد، مولفه‌های اصلی سبک استراتژیک هستند. سبکی که منبع الهام اصلی‌اش بازی‌های رومیزی بودند و اولین ورودش را به دنیای ویدیوگیم در سال ۱۹۷۲ رقم زد و جزو قدیمی‌ترین و با ریشه‌ترین سبک‌های حاضر در ویدیوگیم محسوب می‌شود.

بازی‌هایی که در این ژانر منتشر می‌شوند، از بُعد گیم‌پلی بسیار غنی بوده و تمرکز و اتکای بالایی بر مهارت تفکر و چینش نقشه‌ی بازیکنان دارند. آثار این سبک با اینکه در اکثر مواقع دارای تم و درون‌مایه‌ی اکشن هستند، اما به علت هیجان پایین‌تر و پر‌رنگ بودن عناصری مانند تفکر و برنامه‌ریزی که در بازی‌های اکشن نقش کم‌رنگ‌تری را ایفا می‌کنند، در این ژانر دسته‌بندی نمی‌شوند و این موضوع برای سبک استراتژیک نیز صدق می‌کند. با این تفاسیر اگر می‌خواهید بیشتر با ویژگی‌های این سبک آشنا شوید و از تفاوت‌ها و شباهت‌های آن با دیگر ژانر‌ها باخبر شوید، ادامه‌ی مطلب را از دست ندهید.

تفکر و مدیریت حرف اول را می‌زند

یکی از بارزترین ویژگی‌هایی که قبل‌تر نیز به آن اشاره شد، متکی بودن برد و یا باخت بازیکن به قدرت تفکر او است. در این سبک از بازی‌ها، ما به ندرت شاهد آثار مهارت محور هستیم و سازندگان در اکثر مواقع، تفکر و تاکتیک بازیکن را به مهارت او ترجیح می‌دهند. این مسئله در گیم‌دیزاین آثاری مانند سری تمدن (Civilization) کاملا مشهود است.

دومین موردی که تفاوت بسیار زیادی را بین این ژانر و دیگر سبک‌های بازی‌های ویدیویی ایجاد می‌کند، زاویه‌دید بازیکن است. برخلاف دیگر سبک‌ها که به گیمر نما‌های اول شخص، سوم شخص و یا دوبعدی را می‌دهند، در آثار استراتژیک بازیکنان به محیط بازی از بالا به پایین نگاه می‌کنند و تسلط کامل را برروی نقشه و محیط دارند. این دید منجر به سومین ویژگی مهم‌این سبک می‌شود و آن‌هم کنترل تعداد نفرات بالا و نیرو‌های پرتعداد است. در اکثر بازی‌های استراتژیک شما با نبرد‌های یک در مقابل یک مواجه نیستید و کنترل یک لشکر متشکل از هزاران سرباز و نیرو را بر عهده دارید و باید به صورت همزمان و یا نوبتی (این مورد به زیرژانر بازی بستگی دارد.) همه‌ی آن‌ها را کنترل کنید.

یکی دیگر از موارد و در واقع زیرژانر‌هایی که باعث محبوبیت سبک استراتژیک در بین بازیکنان شده، بحث مدیریت منابع و اقتصاد است. در برخی از بازی‌های این ژانر، بازی کنترل یک کشور و یا یک دسته از افراد را به شما واگذار می‌کند و شما باید با مدیریت تمام منابع و در نظر تمام جوانب در خرج آن‌ها، به پیروزی برسید. البته سازندگان این دست از بازی‌ها باید یک بالانس خوب را میان فراوانی منابع مختلف در سرتاسر نقشه و ارزش آن‌ها برقرار کنند تا بازیکنان همواره برای هر تصمیمی که در طول روند گیم‌پلی خود اتخاذ می‌کنند، چالشی هرچند کوچک داشته باشند و عواقب آن انتخاب را چه خوب و چه بد ببینند.

معمولا در بین افرادی که به سبک استراتژیک علاقه دارند، این موضوع مطرح است کدام یک از دو سبک استراتژی هم‌زمان (Real Time Strategy) و نوبتی (Turn Based Strategy) نسبت به یکدیگر برتری دارند؟ جواب این موضوع به سلیقه‌ی خود بازیکن بستگی دارد و ما را مجاب به معرفی تمامی زیرژانر‌های این سبک می‌کند.

از آثار بسیار محبوب در بین گیمرای ایرانی، می‌تونیم به جنگ‌های صلیبی یا همان Stronghold اشاره کنیم.

استراتژی همزمان

بازی‌های استراتژی همزمان را می‌توان در حال حاضر محبوب آثار این ژانر دانست. مولفه‌هایی همچون اکشن بیشتر، هیجان بالاتر، نیاز به تفکر کمتر برای بازیکنانی که به این‌کار در حین تجربه‌ی ویدیوگیم علاقه ندارند، این سبک را تبدیل به زیرژانر عامه‌پسند‌تری نسبت به دیگران می‌کند. اهداف بازیکنان در این سبک معمولا انجام کار‌هایی مانند، از بین بردن تمام واحد‌های دشمنان، تصاحب یک منطقه، ساخت پایگاه‌های قدرتمند و آپگریدکردن آن‌ها به مرور زمان است که روند بسیار سریع‌تری نسبت به بازی‌های نوبتی دارد. آثار RTS به خصوص در حالت‌های چند نفره، نیاز به مهارت بالای بازیکن برای موفقیت دارند. زیرا گیمر در آن واحد کنترل هزاران نیرو، یک پایگاه و تعداد زیادی ساختمان مختلف را برعهده دارد و حتی در برخی از بازی‌های RTS، مدیریت منابع نیز به این موارد اضافه می‌شود و در کنار مهارت، زمان کمتری را نیز برای تفکر و تصمیم‌گیری به بازیکن می‌دهد. البته باید این مورد را نیز خاطر نشان کرد که در سبک RTS خود شامل یک زیرژانر می‌شود که تاکتیکی همزمان نام دارد و کنترل تعداد محدودی شخصیت را بر عهده‌ی شما قرار داده و تمرکز بیشتری بر روی مبارزات این سبک دارد. از آثار موفق این سبک می‌توان به سری Starcraft، Stronghold و وارکرفت اشاره کرد.

استراتژی نوبتی

نقطه‌ی مقابل آثار همزمان، بازی‌های سبک نوبتی (TBS) هستند. این آثار زمان نامحدودی را برای تفکر به بازیکن می‌دهند و البته از آن طرف نیز سازوکار گیم‌پلی بسیار چندلایه و پیچیده‌تر دارند. تصمیم‌های بیشتر، مدیریت پیچیده‌تر منابع و در برخی از بازی‌ها، عواقب تاثیرگذارتر از تفاوت‌های بارز این سبک و ژانر همزمان هستند. در آی‌پی‌ها و فرانچایز‌های قدیمی این سبک، ما شاهد بازی‌هایی با درون‌مایه مدیریتی و علی‌الخصوص مدیریت کشور هستیم. اما در چند سال اخیر ما شاهد بازی‌های همزمان-تاکتیکی بوده‌ایم که کنترل تعداد محدودی از شخصیت‌ها را به گیمر داده و بازیکن باید با هدایت این کاراکتر‌ها که معمولا هرکدام از قدرت و ویژگی‌های خاصی برخوردار هستند، مراحل را پشت سر بگذارد. یکی از کامل‌ترین بازی‌ها در سبک استراتژی همزمان، سری Civilization است.

آثار 4X

آثار سبک 4X، دارای گیم‌پلی پیچیده و بسیار چندلایه هستند و بازیکن را مجبور به تفکر پیش از تصمیم‌گیری می‌کنند. اسم این سبک از چهار کلمه‌ی “Explore” “Expand” “Exploit” و “Exterminate” تشکیل شده که به ترتیب و به شکل مختصر به معنای گشت و گذار برای ساخت یک قلمرو، تاسیس آن و استفاده از منابع و دانش برای گسترشش، پیشرفت در دانش و بهره‌برداری از منابع جدید و در نهایت حمله به دشمنان است. به پایان رساندن بازی‌های این سبک، کاری بسیار طولانی و زمان‌بر است که هم می‌تواند خوب باشد و هم بد. خوب از این جهت که زمان کامل و لازم برای تصمیم‌گیری و استفاده از تمام مکانیک‌های گیم‌پلی به بازیکن داده می‌شود. اما وجهه‌ی بد این مورد، خسته‌کننده شدن آن پس از مدتی برای قشری از بازیکنان است.

دفاع از قلعه

سبک دفاع از قلعه یکی از زیرژانر‌هایی است که برای مدت‌زمانی طولانی در سکوت کامل قرار داشت و به یک باره با انتشار بازی‌هایی مانند Plants Vs Zombies با قدرت به دنیای گیم بازگشت. ساز و کار این سبک بسیار ساده است و نسبت به دیگر ژانر‌ها، از پیچیدگی به مراتب پایین‌تری برخوردار است. بازیکن مرحله را با مقدار محدودی منابع شروع می‌کند و وظیفه‌ی حفاظت از یک خانه یا منطقه را برعهده دارد. در طول مرحله گیمر باید با استفاده از منابعی که در اختیار خود دارد و رفته رفته به دست می‌آورد، در مقابل موج‌های مختلفی از دشمنان مقابله کند و اجازه‌ی ورود آن‌ها را به منطقه‌ی در حال محافظت ندهد. این زیر‌ژانر به علت سهولت بسیار بیشتر نسبت به دیگر سبک‌ها، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای ورود افراد مختلف به سبک استراتژیک محسوب می‌شود.

به تازگی بازی Crusader Kings III در این سبک منتشر شده که نمرات بسیار بالا و خوبی را گرفته و این مورد نشان می‌دهد که هنوز می‌توانیم روی بازی‌های استراتژی حساب کنیم و هنوزم که هنوزه این سبک خیلی طرفدار دارد.

آیا شما به سبک استراتژیک علاقه دارید؟ آثار مورد علاقه‌ی خود را در این ژانر به تیم تیلنو معرفی کنید.