پلتفرمر یا سکوبازی، یکی از سبک‌های بازی‌های وبدیویی است. گیم‌پلی این سبک شامل به چپ و راست حرکت کردن، پریدن روی سکوها و گذشتن از موانع است که این موارد مکانیک‌های اصلی این سبک به شمار می‌روند. گیمر به عنوان کنترل کننده شخصیت اصلی بازی، باید پریدن‌ها و حرکات کاراکتر را کنترل کند و مانع از افتادن کاراکتر از سکوها بشود. این نوع گیم‌پلی هم در سایر سبک‌ها، پلتفرمینگ نامیده می‌شود. بازی‌هایی که پریدن در آن‌ها قابل کنترل نیست، مانند بازی Legend Of Zelda: Ocarina Of Time جزو این سبک دسته‌بندی نمی‌شوند.
در این مطلب ما قصد داریم این سبک و بازی‌های معروف و موفق آن را به شما معرفی کنیم. با ما در تیلنو همراه باشید
عناصر اصلی گیم‌پلی سبک پلتفرمر
بازی‌های پلتفرمر با گرافیک دو بعدی در اوایل دهه 1980 میلادی به بازار آمدند و بازی‌های محبوب سه بعدی این سبک در اواسط دهه 1990 میلادی پا به عرصه بازی‌های ویدیویی نهادند. نام پلتفرمر، کاملا این سبک را که پریدن روی سکوها و پلتفرم‌هاست، توصیف می‌کند. البته بیشتر مواقع سبک پلتفرمر به عنوان سبک اصلی یک بازی محسوب نمی‌شود و اغلب با سایر سبک‌ها ترکیب می‌شود. این سبک را می‌توان زیر سبک یا ساب ژانر سبک اکشن دانست. برای مثال در بازی متروید (Metroid) بازیکن کاراکتر اصلی را فقط برای رد شدن از موانع کنترل نمی‌کند و با دشمنان هم مبارزه می‌کند.
تا زمانی‌که امر پرش و این مکانیک، قسمت اصلی بازی باشد می‌توان آن بازی را به عنوان یک اثر در سبک سکوبازی به شمار آورد. به این دلیل که انواع مختلفی از سبک پلتفرمر وجود دارد. این سبک بازی را می‌توان جانشین مستقیم بازی‌های آرکید دانست. در ادامه به بررسی چند بازی از این سبک و مکانیک‌هایی که در گیم‌پلی خود بهره می‌برند، می‌پردازیم.
سبک سکوبازی یا پلتفرمر سبک محبوب بازی‌سازها و استودیوهای مستقل به شمار می‌رود. دلیل آن ساده‌تر بودن طراحی و ساخت این بازی‌ها و توانایی تزریق خلاقیت تیم سازنده محسوب می‌شوند. هزینه‌ی ساخت این بازی‌ها کم‌تر است و ظرفیت این را دارند که تیم سازنده بازی بتواند از خلاقیت خود در گیم‌پلی و محیط بازی بهره ببرد و با ایجاد محیطی هنری رنگ و بویی خاص به آن ببخشد.
بازی Donkey Kong: پدر سبک پلتفرمر
از اولین بازی‌هایی که گیم‌پلی و مکانیک‌هایی با این سبک داشتند، می‌توان به بازی موفق Donkey kong اشاره کرد. در این بازی از مکانیک صعود و فرود از نردبان برای لذت‌بخش‌تر شدن بازی، استفاده شده است. در گیم‌پلی بازی‌های مختلف مکانیک گیم‌پلی حرف اول را می‌زند. می‌توان مکانیک بازی‌ها را به این صورت تعریف کرد: تمام کارها و قابلیت‌های برنامه‌ریزی شده که در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. هم‌چنین عنصر مهم دیگر در هر گیم‌پلی، ساختار آن است. در سبک پلتفرمر مکانیک پرش و عبور از موانع، مکانیک‌های اصلی و کلیدی این سبک محسوب می‌شوند. در بازی دانکی‌کانگ با حفظ مکانیک‌های اصلی پلتفرمر و اضافه شدن مکانیک نردبان برای تجربه لذت‌بخش‌تر مواجهیم.
بازی Super Mario Bros
اما معروف‌ترین بازی سبک پلتفرمر سوپر ماریو یا همان قارچ‌خور معروف است. مکانیک‌های این بازی شامل پریدن، شکستن آجرها، تیراندازی ابتدایی و له کردن دشمنان می‌شود. این بازی از مکانیک‌های فرعی دیگر برای بهبود گیم‌پلی بازی بهره برده است. با محیط زیبا و هنری سوپر ماریو و موسیقی متنی که در زمان‌های مختلف ریتم خود را با بازی هماهنگ می‌کنند، این بازی در یاد همه‌ی گیمرها جاودان شده و همواره از آن به عنوان یکی از سردمداران این ژانر یاد می‌شود.
مکانیک‌های فرعی گیم‌پلی، ملاک تمایز دادن بازی‌های این سبک از هم است. همه‌ی بازی‌های این سبک از پریدن روی پلتفرم‌ها و عبور از موانع بهره می‌برند اما تفاوت سوپر ماریو با دانکی‌کانگ در مکانیک‌های فرعی آن‌هاست. دانکی‌کانگ از مکانیک نردبان در کنار دیگر مکانیک‌های پلتفرمر استفاده می‌کند و سوپر ماریو از مکانیک‌هایی مانند خراب کردن آجرها و له کردن دشمنان بهره می‌برد. دیگر عنصر مهم در گیم‌پلی بازی‌ها، ساختار و چیدمان است. به فرض مثال در بازی سوپر ماریو مکانیک بازی که معلوم است اما با تغییرات در چیدمان عناصر و پلتفرم‌ها، بازی دارای چالش‌های مختلف و دشواری‌های گوناگونی می‌شود. به عبارتی دیگر چگونه پریدن و عبور از موانع در بازی مطرح خواهد بود.
بازی Limbo
از دیگر بازی‌های موفق در این سبک می‌توان به لیمبو اشاره کرد. این بازی از تمام مکانیک‌های اصلی سبک پلتفرمر استفاده می‌کند. اثر خاص و فوق‌العاده‌ی استودیو پلی‌دد (Play Dead) در کنار مکانیک‌های اصلی سبک سکوبازی از مکانیک‌های بالا رفتن از نردبان یا طناب و هل دادن یا کشیدن اجسام، بهره می‌برد. محیط لیمبو تاریک و خاکستری است که با موسیقی متن دلهره‌آورش، با وجود مکانیک‌های معمولی ولی خلاقانه‌اش توانست به موفقیت خوبی برسد.
بازی Braid
اگر بازی برید (Braid) را به خاطر داشته باشید، مطمئنا به خاطر دارید که این اثر مستقل مکانیک‌های گسترده‌ای را در گیم‌پلی خود قرار داده است. علاوه بر امکانات اصلی سبک پلتفرمر امکانات، دیگری چون نردبان، جمع‌آوری کلید، باز کردن در و استفاده از اهرم در این بازی وجود دارند. این بازی دارای دنیاهای مختلفی است که در هر دنیا مکانیک‌های مختلفی به کار گرفته می‌شوند. برای مثال در دنیای زمان و بخشش مکانیک به عقب بردن زمان وجود دارد یا در دنیای زمان و مکان، اجسام و اشیا با حرکت در محور افق به گذشته یا آینده می‌روند. با این روند که با حرکت در سمت چپ زمان به عقب و حرکت به راست باعث گذر زمان برای اشیا و رخدادها می‌شود. برید یکی از خلاقانه‌ترین بازی‌های سبک سکوبازی محسوب می‌شود که با حفظ امکانات و مکانیک‌های اصلی این سبک، امکاناتی دیگر را در خود گنجانده که باعث تنوع در گیم‌پلی آن شده است.
جمع‌بندی
در کل سبک پلتفرمر از قدیمی‌ترین سبک‌های بازی‌های ویدیویی محسوب می‌شود که عناوین بسیاری در شاخه آن تولید و روانه بازار شده‌اند. سادگی و خلاقیت‌های هنری، گرافیکی و مکانیکی موجود در آثار این سبک، از نقاط قوت آن به حساب می‌آیند و گاهی تکراری بودن مکانیک‌ها و محدودیت اختیار عمل در سکوبازی، نقاط ضعف این ژانر را تشکیل می‌دهند. البته نقاط ضعف و قوت در این سبک به میزان بسیار زیادی به خلاقیت و سلیقه تیم سازنده بستگی دارد که گاهی اوقات شاهکارهای بی‌نظیری در سبک پلتفرمر مانند سوپر ماریو برادرز، لیمبو، کستلوانیا، و کراش باندیکوت، توسط آن‌ها خلق می‌شود.
ما در تیلنو سعی داریم تا با معرفی سبک‌های مختلف بازی‌های ویدیویی، مقدمات آشنایی بیشتر شما را با این ژانرها و شناخت بیشتر آن‌ها فراهم کنیم. برای مطالعه معرفی سبک اکشن در بازی های ویدیویی می‌توانید به این صفحه مراجعه کنید.
بهترین بازی‌هایی را که در سبک پلتفرمر تجربه کردید و خاطراتتان با این سبک را لطفا با ما در تیلنو به اشتراک بگذارید.
