قابلیت Backward Compatibility یکی از موضوعاتی است که اواخر یک نسل و در واقع قبل از عرضهی نسل جدید کنسولها، محافل گیمینگ را به خود مشغول میکند. توانایی اجرای بازیهای نسل قبل بر روی کنسول جدید، فاکتوری است که بسیاری از گیمرها برای انتخاب کنسول جدید خود، آن را مد نظر قرار میدهند. در نسل هشتم مایکروسافت همهی توان خود را به کار گرفت تا سازگاری با نسل قبل را در کنسولهای خود، یعنی ایکس باکس وان (Xbox One) و همچنین ایکس باکس سری ایکس (Xbox Series X) جای دهد؛ این درحالی است که داستان سونی کمی پیچیدهتر از مایکروسافت بود. داستانی که آغاز آن به پلی استیشن 2 برمیگردد.
پشتیبانی یک کنسول از این ویژگی و نحوهی دسترسی به آن، به معماری سختافزاری کنسول مربوط میشود. تا جایی که بعضی از کنسولها مانند سگا جنسیس (SEGA Genesis) با اضافه کردن بخشهایی از همان سخت افزار قبلی که در کنسول مادر خود استفاده شده بود، توانستند از این قابلیت بهرهمند شوند. مدتی بعد، اتفاقی مشابه برای کنسول محبوب سونی نیز افتاد و به گفتهی فرانک کیفالدی (Frank Cifaldi)، مدیر بنیاد تاریخچهی بازیهای ویدیویی، پلی استیشن 2 برای اجرای بازیهای نسل قبلی خود از بخشهایی از پلی استیشن 1 استفاده میکرد.
فراگیری قابلیت Backward Compatibility توسط PlayStation 2
در سالهای نخست، سازگاری با عناوین نسل قبلی، نیازمند استفاده از یک وسیله جانبی مانند آداپتور بود. به عنوان مثال، سگا جنسیس برای اجرای بازیهای 8 بیتی کنسول نسل قبلی خود، یعنی Master System، نیاز به یک مبدل داشت. عرضهی پلی استیشن 2 اما، یک جهش بزرگ در این زمینه بود. کنسول جدید سونی برای اجرای بازیهای PS1 نه نیازی به آداپتور داشت و نه هیچ افزونه خارجی دیگر. تنها با قراردادن دیسک بازیهای نسل قبل درون آن، میتوانستید آنها را اجرا کنید. بنا به نظر خیلی از کارشناسان، این ویژگی، کمک زیادی به بازاریابی کنسول کرد و نقش مهمی در میزان فروش آن داشت. پلی استیشن 2 در زمان عرضه، قادر بود تمام عناوین نسل قبلی خود را اجرا کند؛ هرچند که در بعضی از بازیها مشکلاتی دیده میشد اما در مجموع عملکرد کنسول قابل ستایش بود.
سونی برای اولین بار به بازیکنان این امکان را میداد تا از مموری کارتها و همینطور دستههای نسل قبلی خود برای اجرای بازیها استفاده کنند. طراحی قدرتمند PS2 و همچنین قدمهای بلندی که در این زمینه برداشت، همه دستبهدست هم دادند تا سونی از بقیه رقبا جلو افتاده و به یک موفقیت تاریخی دست پیدا کند.
یکی از مهمترین نکاتی که پس از بررسی تاریخچهی بازیهای ویدیویی به آن پی میبریم، این است که Backward Compatibility در ابتدای نسل و هنگام عرضه کنسول اهمیت بالایی دارد؛ اما با گذر زمان و انتشار عناوین جدید که بهصورت اختصاصی برای نسل جدید تولید شدهاند، رفته رفته از اهمیت آن کاسته میشود.
با عرضهی کنسولهای نسل هفتمی (PS3/Xbox360/Wii)، هر دو رقیب سونی، قابلیت سازگاری با عناوین نسل قبلی را هرچند به صورت محدود، به کنسولهای خود اضافه کردند. ایکس باکس 360 قادر بود تا دیسک برخی از بازیهای قدیمی را اجرا کند. Wii نیز ادعا داشت که تمام بازیهای Gamecube (کنسول نسل ششم نینتندو) را اجرا میکند. حتی پورت ورودی برای کنترلرهای نسل قبلی نیز بر روی Wii تعبیه شده بود. در واقع نینتندو با الگوبرداری از آنچه که سونی در کنسول پلی استیشن 2 انجام داده بود، بازیکنان را قادر ساخته بود تا اطلاعات ذخیره شده و دستههای قبلیشان را به نسل جدید منتقل کنند.
PS3 و مشکلات سونی با Backward Compatibility
پلی استیشن 3 هنگام عرضه، همانند کنسول نسل قبل سونی، به طور کامل از Backward Compatibility پشتیبانی میکرد. محصول تازهی سونی، قرار بود کنسولی ترسناک برای رقبا باشد. نسخهای کامل از پلی استیشن که میتوانست تمامی بازیهای تولید شده از ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۶ را اجرا کند.
کیفالدی در اینباره میگوید:
تست کیت پلی استیشن 3 جالب ترین سیستم را داشت. چرا که تمام بازیهای PS1،2،3 را اجرا میکرد. فرقی نداشت که دیسکها اصلی باشند یا کپی شده.
همانطور که گفته شد، نقشهای که سونی برای PS3 داشت در ظاهر بی عیب و نقص به نظر میرسید، اما پردازندهی آن برای سونی مشکلات زیادی ایجاد کرد. این پردازندهی خاص، بازیهای فرستپارتی (First Party) را با کیفیت خوبی به نمایش در میآورد، ولی به دلیل طراحی غیر استاندارد، در اجرای خیلی از بازیهای تردپارتی (Third Party) عملکردی ضعیفتر از رقبا و بهخصوص ایکس باکس 360 داشت. اما این تنها مشکل نبود و تکنولوژی گرانی که در کنسول به کار برده شده بود، قیمت هنگام عرضهی آن را تا 600 دلار بالا میبرد. رقمی که بازار، به هیچ وجه آمادگی آن را نداشت.
کمتر از یکسال پس از عرضه ناموفق کنسول در سال 2006، سونی Backward Compatibility که بر پایه سختافزار بود را با یک نسخه نرمافزار محور تعویض کرد. نسخهای که درواقع یک شبیه ساز پلی استیشن 1 و 2 بود.
این موضوع نه تنها به این معنی بود که افراد برای تجربهی بازیهای نسل قبل مجبور به خرید دوباره نسخهی دیجیتالی آن بودند، بلکه خبر از عدم سازگاری PS4 با دیسکهای پلی استیشن 3 میداد. چرا که سونی برای ایجاد بستری مناسب برای همکاری با توسعه دهندگان بازیها، و پایان دادن به مشکلاتی که در نسل هفتم با آن ها دستوپنجه نرم میکرد، مجبور بود طراحی PS4 را دستخوش تغییراتی کند.
همین امر موجب شد که سونی نسل هشتم را با یک نقطه ضعف نسبت به رقیب اصلیاش آغاز کند، اما توانست با تولید عناوین انحصاری قدرتمند خود، این نقطه ضعف را پوشش دهد.
قابلیت Backward Compatibility در نسل بعد چگونه خواهد بود؟
اکنون سونی سازگاری با عناوین نسل قبل را برای PS5 تایید کرده است. به گفته غول ژاپنی، هم نسخهی دیجیتالی بازیها و هم دیسکهای PS4 بر روی کنسول بعدی قابل اجرا خواهند بود. در ابتدا اعلام شد که تنها 100 عنوان از بازیهای نسل 8 قابل اجرا بر روی PS5 خواهند بود اما خیلی زود سونی این موضوع را به طور شفاف اعلام کرد که اکثریت قریب به اتفاق بازیهای پلی استیشن 4 که تعداد آنها به بیش از 4 هزار عنوان میرسد، بر روی کنسول جدید اجرا خواهند شد. ولی 100 بازی برتر نسل قبل با بهرهمندی از حالت Legacy Mode بهبود چشمگیری از نظر گرافیک و عملکرد برروی پلی استیشن 5 خواهند داشت. همچنین امکان ساخت ریمستر یا ریمیک بازیهای پرطرفدار، همیشه برای سازندگان وجود خواهد داشت.
اقدامات مایکروسافت، نشان میدهد که قابلیت Backward Compatibility میتواند به گیمرها اطمینان دهد که به برترین بازیهای دههی گذشته دسترسی خواهند داشت. این ویژگی همچنین تضمین میکند که هر عنوان جدیدی که منتشر شود، با کنسولهای نسلهای آینده سازگار خواهد بود. این در حالی است که شرکت سونی تا به اینجا، زنده کردن دوبارهی بازیها بهوسیلهی ساخت ریمیک و ریمستر را به داشتن یک برنامهی بلند مدت برای ایجاد سازگاری بین نسلها، ترجیح داده است. البته که با این کار در راضی کردن گیمرها نیز موفق بوده است.
با وجود اینکه از این ویژگی تنها برای فروش بیشتر کنسول در زمان عرضه استفاده میشود، اما کاربرد آن تنها به سالهای نخست خلاصه نمیشود. سازگاری بین نسلها باعث شده تا گیمرها قادر باشند مجموعه بازیهایشان را که طی چندین سال جمعآوری کردهاند، به نسل جدید منتقل کنند. این ویژگی علاوه بر بازیکنان، به بازیها نیز کمک میکند. بازیهای ارزشمندی وجود دارند که بدون این قابلیت خیلی زود از یادها رفته و فراموش میشوند. در حالی که Backward Compatibility میتواند آنها را زنده نگه دارد تا شاید نسلهای بعد نیز، شانس تجربه کردن این عناوین را داشته باشند. حتی آن بازیهایی که در آستانه فراموشی هستند.
نظر شما در مورد این قابلیت چیست؟ چه قدر به این قابلیت اهمیت میدهید؟ به نظرتان کدام بازیها به دلیل عدم پشتیبانی از این ویژگی، خیلی زود فراموش شدند؟ دیدگاهتان را با ما در میان بگذارید.