در این مطلب مسیر پر پیچ و خم کنسول ایکس باکس وان ، از عرضه‌ی همراه با شکست گرفته، تا چگونگی جبران مشکلات اولیه را با هم بررسی می‌کنیم. با تیلنو همراه باشید تا داستان مایکروسافت و ایکس باکس در نسل هشتم کنسول‌ها را مرور کنیم.
آنچه که بخش ایکس باکس شرکت مایکروسافت طی هفت سال گذشته، یعنی از زمان عرضه‌ی کنسول ایکس باکس وان (Xbox One)، تجربه کرد، یک مسیر پر فراز و نشیب بود. اما روند کلی این هفت‌سال در مجموع صعودی بود و جایگاهی که ایکس باکس، امروز در آن قرار دارد، به هیچ عنوان با زمان عرضه‌ی کنسول نسل هشتمی‌اش یکی نیست.
سال 2013 و پس از معرفی کامل کنسول ایکس باکس وان، مایکروسافت دچار مشکلات مختلفی شد، تا جایی که غول آمریکایی، اعتراف کرد که با عرضه‌ی ایکس باکس وان، یک قدم رو به عقب برداشته است. چنین شرایطی باعث شد تا سونی بتواند با برنامه‌ریزی صحیح و اصولی، گوی سبقت را از رقیب قدرتمند خود برباید و حداقل در بحث آمار فروش کنسول، مایکروسافت را شکست دهد.
اما قسمت جالب ماجرا جایی است که مایکروسافت توانست دوباره قد علم کرده و اعتبار خودش را حفظ کند. روندی که ایکس باکس هفت سال قبل در پیش گرفته بود، می‌توانست یک فاجعه‌ی تمام عیار را برای مایکروسافت رقم بزند.
در ادامه به بررسی مشکلاتی که مایکروسافت در این مسیر با آن‌ها دست و پنجه نرم کرد می‌پردازیم و می‌بینیم که چگونه ایکس باکس دوباره راه رستگاری را پیدا کرد و توانست بار دیگر در دل گیمر‌ها برای خودش جایی باز کند.
مشکلات از کجا شروع شد؟
شاید بتوان گفت بزرگترین اشتباه مایکروسافت، نحوه‌ی معرفی کنسول بود. زمانی که در سال ۲۰۱۳، دان متریک (Don Mattrick)، مدیر وقت ایکس باکس، برای اولین بار می‌خواست کنسول ایکس باکس وان را به دنیا معرفی کند، می‌توانستیم به وضوح سردرگمی را در میان صحبت‌هایش ببینیم. زمانی‌که کمپین تبلیغاتی کنسول، به جای تکیه بر بازی‌ها، بر پایه ویژگی‌های جانبی‌اش مانند امکان تماشای تلوزیون بنا شده بود، بسیاری از گیمر‌ها حس کردند که مخاطب کنسول جدید مایکروسافت، آن‌ها نیستند. چرا که بازی‌ها و امکانات اصلی کنسول کمترین سهم را در صحبت‌های متریک داشت. در مجموع، ماهیت کنسول برای بسیاری از طرفداران مبهم بود و دقیقا مشخص نبود که قرار است با چه چیزی روبرو شویم.
یکی از نکاتی که نقش برجسته‌ای در برنامه‌ی تبلیغاتی مایکروسافت برای ایکس باکس وان داشت، تأکید آن‌ها بر روی این موضوع بود که کنسول جدید، یک بسته‌ی کامل سرگرمی است و هر آنچه که در چارچوب سرگرمی جای می‌گیرد، در ایکس باکس وان نیز دیده خواهد شد. به طور کلی این نکته باعث شده بود تا گیمر‌ها دیگر طرف اصلی کار نباشند. اما با این حال این موارد تنها نیمی از مشکلات مایکروسافت با ایکس باکس وان بود.
پس از این که جزئیات و اطلاعات اولیهی کنسول Xbox One منتشر شد، چندین شایعه در مجامع گیمینگ انتشار یافت. شایعاتی مانند:
- لزوم اتصال دائمی کنسول به اینترنت
- خلأ قابلیت Backward Compatibility
- نبود امکان اشتراک‌گذاری بازی‌ها و استفاده از بازی‌های دست دوم
پس از مدتی، مشخص شد که تقریبا تمامی این شایعات، حقیقت دارند. و این موضوع باعث شده بود که حتی قبل از معرفی کامل دستگاه، فضای حاکم بر صنعت بازی‌های ویدیویی، به طور کامل به ضرر مایکروسافت باشد.
لزوم اتصال دائمی کنسول به اینترنت
شاید امروزه با توجه به تغییر رویکرد بازی‌ها و انتشار مداوم آپدیت‌های مختلف برای بازی‌ها، اتصال دائم به اینترنت آن‌قدر مسئله‌ی بزرگی نباشد؛ اما هفت سال قبل، افراد نمی‌توانستند این موضوع را بپذیرند که برای استفاده از کنسول، باید اینترنتی دائمی و پایدار داشته باشند. البته ضعف مایکروسافت در شفاف‌سازی جزئیات این مورد هم در تشدید این مشکلات موثر بود. از طرفی واکنش‌های شرکت آمریکایی به بازخورد‌ها و به خصوص اظهار نظر‌های دان متریک در مورد اعتراضات طرفداران، باعث می‌شد تا هر روز گیمر‌ها از ایکس باکس دورتر شوند. برای برای درک بهتر این موضوع، پاسخ متریک به سوال یک خبرنگار در مورد لزوم اتصال به اینترنت را بخوانید:
اگر واقعا کسی در اتصال به اینترنت مشکل دارد، ما برای او یک راه حل داریم: Xbox 360. می‌توانید از محصول قبلی ما که به صورت آفلاین به شما سرویس می‌دهد، استفاده کنید.
ویژگی Backward Compatibility
عدم پشتیبانی کنسول از بازی‌های نسل قبلی، به این معنی بود که گیمر‌ها باید بازی‌های محبوب خود را که قبلا برای آن‌ها هزینه کرده بودند و وقت خود را سرف آن‌ها کرده بودند، رها کنند.
متریک با استناد به آمار خود این موضوع را این‌گونه توجیه می‌کرد که تنها 5 درصد از کاربران، از کنسول جدید برای تجربه بازی‌های قدیمی استفاده می‌کنند. وی همچنین در اظهار نظری گفته بود:
استفاده از ویژگی Backward Compatibility، حرکت به سمت عقب است.
وقتی به موفقیتی که مایکروسافت با کنسول Xbox 360 کسب کرد فکر می‌کنیم، این موضوع عجیب‌تر نیز به نظر می‌رسد. ایکس باکس 360 با فروش بیش از 80 میلیون دستگاه توانسته بود مخاطبین زیادی برای مایکروسافت جذب کند. مخاطبینی که بی‌تفاوتی مایکروسافت نسبت به این موضوع را تحمل نمی‌کردند. بنابراین عدم پشتیبانی بین نسلی در کنسول Xbox One ، یکی دیگر از مشکلات بزرگ مایکروسافت بود.
اشتراک گذاری و استفاده از بازی‌های دست دوم
مایکروسافت اعلام کرده بود که برای اشتراک گذاری بازی با یکی از دوستانتان، باید حداقل یک ماه از تاریخ اضافه‌شدن او به لیست دوستان در حسابتان گذشته باشد. همچنین هر بازی فقط یک‌بار قابل اشتراک گذاری است. این درحالی بود که با توجه به قیمت بالای بازی‌ها، گیمر‌ها می‌خواستند بازی را خریده، و پس از تجربه‌ی آن، بازی را فروخته و با صرف یک هزینه کمتر، بازی جدیدی را خریداری کنند. در چنین شرایطی، محدودیت‌های مایکروسافت به هیچ‌وجه به مذاق گیمر‌ها خوش نمی‌آمد. درواقع چیزی که بازیکنان می‌شنیدند این بود که «نمی‌توانید بدون صرف هزینه زیاد، بازی‌های مورد علاقه‌تان را تجربه کنید.»
این طور به نظر می‌رسید که مایکروسافت می‌خواهد با چنین محدودیت‌هایی برای بازیکنان، سود خود را افزایش دهد. از طرفی طبق اعلام مایکروسافت، قرار بود کنسول به همراه کینکت و با برچسب 499 دلاری وارد بازار شود. همان دستگاه سرگرمی جامعی که قولش را داده بود.
در همین حین بود که سونی قیمت کنسول جدید خود، یعنی پلی استیشن 4 را 399 دلار اعلام کرد. به‌علاوه، هیچ یک از محدودیت‌هایی که برای انتقال و اشتراک بازی‌ها در کنسول ایکس باکس وان توسط مایکروسافت وضع شده بود، جایی در کنسول سونی نداشت. این موضوع یعنی دستگاهی بدون نیاز به اتصال دائمی به اینترنت، بدون محدودیت اشتراک‌گذاری بازی‌ها، امکان استفاده از بازی‌های دست دوم و البته 100 دلار ارزان‌تر.
همه مواردی که گفته شد، در نهایت باعث شده بود تا قبل از عرضه‌ی کنسول‌ها، ایکس باکس وان از PS4 عقب بیفتد. البته پس از گذشت چند هفته، مایکروسافت برخی از ایراداتش مانند الزام اتصال به اینترنت و محدودیت اشتراک بازی‌ها را رفع کرد. اما دیگر دیر شده بود و آسیبی که به نام کنسول ایکس باکس وان وارد شده بود، به این راحتی قابل جبران نبود.
اصلاحات از کجا شروع شد؟
نقطه‌ی عطف داستان مایکروسافت و کنسول ایکس باکس وان جایی بود که فیل اسپنسر (Phil Spencer)، جای متریک را در مدیریت تیم ایکس باکس بر عهده گرفت تا بتواند شرایطی که پس از عرضه‌ی همراه با ناکامی کنسول ایکس باکس وان ایجاد شده بود را تغییر دهد. اسپنسر که خودش یک گیمر بود و سال‌های زیادی تجربه کار در مایکروسافت را داشت با اقبال طرفداران و گیمر‌ها روبه‌رو شد. پس از روی کار آمدن او بود که رویه‌ی ایکس باکس تغییر کرد و بیشتر طرفداران، اسپنسر را کلید اصلاحات و پیشرفت ایکس باکس می‌دانستند.
در طی اصلاحات او، ابتدا کینکت از داخل جعبه کنسول ایکس باکس وان حذف شد و قیمت نهایی کنسول نیز به 399 دلار رسید. پس از مدتی نیز مشکلاتی که پیرامون Backward Compatibility ایجاد شده بود را برطرف کرد تا بازی‌های قدیمی نیز قابلیت اجرا روی کنسول ایکس باکس وان را پیدا کنند.
اما شاید یکی از بزرگترین گام‌های مایکروسافت در راه جبران گذشته، راه‌اندازی سرویس Game Pass در سال ۲۰۱۷ بود. جایی که صد‌ها بازی جدید و قدیمی با پرداخت مبلغی قابل قبول به صورت ماهیانه، در دسترس مشترکین قرار می‌گرفت. سرویسی که تا به امروز، یکی از بزرگترین مزیت‌های کنسول ایکس باکس وان نسبت به کنسول پلی استیشن 4 به حساب می‌آید.
در طول این روند هفت ساله، مایکروسافت توانست به وجهه‌ی ایکس باکس، سر و سامانی دوباره دهد و نارضایتی‌های طرفداران را تا حد زیادی رفع کند. البته که این اصلاحات، به طور کامل ناکامی اولیهی مایکروسافت را جبران نکرد؛ اما شرایط نا‌مساعد قبلی را بهبود بخشید.
اکنون که به انتهای نسل هشتم کنسول‌های بازی رسیده‌ایم، می‌توانیم بگوییم که کنسول پلی استیشن 4 با فروش بیش از دوبرابر نسبت به کنسول ایکس باکس وان، در رقابت نسل هشتم پیروز شد. اما نیمه پر لیوان برای مایکروسافت این است که در حال حاضر ایکس باکس، با جبران مشکلاتی که در ابتدای نسل قبلی داشت، در وضعیت مناسبی قرار دارد. تا حدی که سرویس گیم پس، توانسته عده‌ای از طرفداران سونی را نیز به خود جذب کند.
آنچه که تا امروز درباره‌ی کنسول نسل بعدی مایکروسافت، یعنی ایکس باکس سری ایکس فهمیدیم، نشان‌دهنده‌ی درس گرفتن از اشتباهات قبلی و تمرکز بر روی بازی‌ها و گیمر‌ها است. همین موضوع باعث شده طرفداران این غول آمریکایی به نسل بعدی امید بسیاری داشته باشند. باید منتظر باشیم تا ببینیم سرنوشت فصل بعدی رقابت این دو رقیب قدرتمند، چه خواهد بود.
نظر شما درباره کنسول نسل هشتم مایکروسافت، یعنی Xbox One چیست؟ به نظرتان در نسل بعدی کنسول‌ها، وضعیت ایکس باکس سری ایکس و پلی استیشن 5 چگونه خواهد بود؟ نظراتتان را با ما درمیان بگذارید.
